اواپراتور و کندانسور دو بخش اصلی از یک کل سیستم های تهویه مطبوع مرکزی و خانگی می باشند.

به دلیل اینکه ساختار این دو قطعه تا حدودی به یکدیگر شبیه است و هر دو برای انتقال حرارت مورد استفاده قرار می گیرند، تشخیص تفاوتشان نیاز به کمی اطلاعات بیشتر دارد.

“سیکل تبرید، سیکلی است که از چهار جزء اصلی تشکیل شده است: کمپرسور ، کندانسور، شیر انبساط و اواپراتور”

اواپراتور

بخش گرماگیر و یا به عبارت دیگر سرد کننده سیستم تراکمی تبخیرکننده را اواپراتور می گویند. اواپراتور عامل انتقال و هدایت دمایی است که توسط کندانسورها تولید شده و مسئولیت تعدیل سازی محیط را بر عهده دارند. اواپراتور بخش ثانویه یک سیستم تهویه مطبوع به شمار می رود.

اواپراتورها برای دو نوع سیستم مرکزی و منفرد وجود دارند که یکی سیستم های تهویه مطبوع مرکزی است (چیلر تراکمی و جذبی) و دیگری تهویه مطبوع منفرد. اواپراتورهای چیلرهای تراکمی ممکن است از نوع خشک یا مرطوب باشد که گاهی اواپراتور انبساط مستقیم و سیلابی هم نامیده می شوند. اواپراتورهای انبساط مستقیم ممکن است از نوع پوسته و لوله، برای خنک کردن آب و يا از نوع کوئلی برای خنک کردن هوا باشند. نوع کوئلی در واحدهای یکپارچه و یا به صورت کوئل در هواسازها کاربرد دارند.

انواع اواپراتور

• پوسته و لوله (سیلابی)
• اواپراتور صفحه ای (مستقیم)
• اواپراتور هوایی (خشک)

از اواپراتور در صنعت تهویه مطبوع برای سیکل تبرید تراکمی بهره می برند که شامل چیلرها، پنل کولر گازی، داکت اسپلیت، سیستم VRF و … مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین در صنایع حساس تر مانند غلیظ کردن یا تبخیر نمودن مواد غذایی، داروسازی و تفکیک مواد شیمیایی از اواپراتورهای صنعتی استفاده می کنند.

کندانسور

کندانسور دستگاه اصلی تولید هوای تازه و مطبوع در سیستم تهویه مطبوع است که به طور کلی شامل ظرفیت، ابعاد و قیمت های متفاوتی است.گرمای اخذ شده مبرد در کندانسور که خود نوعی مبدل حرارتی محسوب می شود با تقطير به محیط بازپس داده می شود. در تمام کندانسورها گاز فریون به عنوان ماده مبرد تولیدکننده دمای مد نظر عمل می کند. اما بخار مبرد (گاز فریون) پیش از ورود به کندانسور باید به اندازه کافی در اثر عملکرد کمپرسور متراکم و گرم شده باشد تا مستعد برقراری انتقال گرما به یک واسط خنک تر مانند آب یا هوا را پیدا کند.

با وجود اینکه مبرد (گاز فریون) در کندانسور از حالت گاز به مایع در می آید، اما تمامی عمل چگالش بر عهده کندانسور نیست. بلکه کمپرسور به عنوان متراکم کننده مولکول های گاز نقش مهمی را در یک کندانسور ایفا می کند. از همین رو کندانسور و کمپرسور به همراه هم واحد چگالشی نام دارند و در واحدهای دو تکه نیز این دو بخش در کنار یکدیگر قرار می گیرند.

انواع کندانسور

• کندانسور هوایی
• کندانسور آبی

تفاوت اواپراتور و کندانسور چیست؟

حال که وظایف هر کدام از این قطعات مشخص شد، به راحتی می توان تفاوت‌های آن ها را نیز بیان کرد.

در کندانسور یک سیکل تبرید گرما از مبرد گرفته شده تا حالتش از گاز به مایع تغییر پیدا کند. در واقع درون یک کندانسور عملیات کندانس و میعان رخ می‌دهد. این عملیات خنک سازی مبرد، می‌تواند از طریق هوا انجام گیرد که در این صورت به این قطعه، کندانسورهای هوایی یا هواخنک گفته می‌شود. اگر عملیات خنک سازی از طریق آب باشد، آنگاه به آن، کندانسور آبی گفته می شود.

در مقابل در یک اواپراتور، مبرد از حالت مایع به بخار تبدیل می شود. در واقع درون یک اواپراتور عملیات تبخیر (Evaporate) انجام می شود. یک اواپراتور که در واقع یک مبدل حرارتی است، مبرد را در مجاورت هوا ( یا در چیلر آب ) قرار می دهد، مبرد گرمای هوا را می گیرد و پس از خنک سازی هوا، مبرد که به حالت گاز درآمده به کمپرسور باز می گردد. اواپراتورها نیز انواعی دارند. در چیلرها از اواپراتورهای صفحه ای و پوسته و لوله استفاده می شود.